Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

nebulae N F

  • 1 nebula

    nĕbŭla, ae, f. [like nubes; Sanscr. nabhas; Lat. aër, caelum; Gr. nephelê], mist, vapor, fog, smoke, exhalation (syn.: nubes, nimbus).
    I.
    Lit.: fluviis ex omnibus et simul ipsa Surgere de terrā nebulas aestumque videmus, etc., Lucr. 6, 477; Verg. A. 8, 258:

    tenuem exhalat nebulam,

    id. G. 2, 217. — Poet., of the clouds:

    nebulae pluviique rores,

    Hor. C. 3, 3, 56; Verg. A. 1, 412; 439 (for which, nubes, id. ib. 587; Ov. M. 6, 21. —Of smoke, Ov. Tr. 5, 5, 31.—Of any thing soft or transparent:

    nebula haud est mollis, atque hujus est,

    Plaut. Cas. 4, 4, 21:

    desine Inter ludere virgines Et stellis nebulam spargere candidis,

    Hor. C. 3, 15, 6.—

    Prov.: nebulae cyathus, of any thing worthless, trifling,

    Plaut. Poen. 1, 2, 62.—

    —Personified = Nephele,

    Hyg. Fab. 2 and 3.—
    B.
    Transf., a foggy mist, a vapor, cloud:

    pulveris nebula,

    Lucr. 5, 253:

    nebulae dolia summa tegunt,

    Ov. F. 5, 269:

    pinguem nebulam vomuere lucernae,

    Pers. 5, 181; Sil. 6, 281: per nebulam audire, aut scire aliquid, to hear or know a thing indistinctly, Plaut. Ps. 1, 5, 47; id. Capt. 5, 4, 26 (for which:

    quasi per caliginem videre,

    Cic. Phil. 12, 2, 2).—
    2.
    A thin, transparent substance; of a thin garment: aequum est induere nuptam ventum textilem, Palam prostare nudam in nebulā lineā, Laber. ap. Petr. 55;

    of a thin plate of metal,

    Mart. 8, 33, 3.—
    II.
    Trop., darkness, obscurity:

    erroris nebula,

    Juv. 10, 4:

    nebulae quaestionum,

    obscure, puzzling questions, Gell. 8, 10 in lemm.:

    suspicionum nebulae,

    vague suspicions, Amm. 14, 1, 4.—Of something empty, trifling, worthless:

    grande locuturi nebulas Helicone legunto,

    Pers. 5, 7 (for which:

    nubes et inania captare,

    Hor. A. P. 230).

    Lewis & Short latin dictionary > nebula

  • 2 nebula

    nebula, ae, f. (altind. nábhaḥ, griech. νεφέλη, ahd. nebul), Dunst, I) eig.: 1) Dunst, Nebel, aus Wiesen, Flüssen usw., matutina, Liv.: atra, Verg.: densa, Liv.: crassissima, Auct. b. Hisp.: caelum crebris imbribus ac nebulis foedum, Tac.: sublima nebula caelum obscurabat, Sall. fr.: nebula densa lucis usum eripiebat, Liv.: a meridie nebula occepit ita, vix ut etc., Liv.: orta ex lacu nebula campo quam montibus densior sederat, Liv.: nebula sub idem tempus, quo pridie, exorta conspectum terrae ademit et ventus premente nebulā (durch den Druck des N.) cecĭdit, Liv.: dispulsa sole nebula aperuit diem, Liv.: tandem illa caligo tenuata quasi in fumum nebulamque discessit, Plin. ep.: nebulae montibus descendentes aut caelo cadentes aut in vallibus sidentes serenitatem promittunt, Plin. – bildl., nebulae quaestionum, Gell.: remotā erroris nebulā, Iuven.: incredibile est, quantas (Graecorum levitas) mendaciorum nebulas excitaverit, Lact.: quasi per nebulam nosmet scimus atque audivimus, Plaut. (vgl. Lorenz Plaut. Pseud. 443). – personif., Nebula = Nephele (w. s.), Hyg. fab. 2 u. 3. – 2) der Dampf, Rauch, des Feuers, Ov.: des Lichtes, der Leuchte, Pers.: veneni, Sil.: bildl., v. etwas Geringem, cyathus nebulae, Plaut.: v. etwas Vergänglichem, Pers. – 3) die Wolke, Verg. u. Hor. – n. pulveris, Staubwolke, Lucr.: v. Wein, nebulae (nebliger Schaum) dolia summa tegunt, Ov. – II) übtr., alles sehr Dünne in seiner Art, vellera (Wolle) nebulas aequantia tractu, Ov.: v. dünnen Kleidern, Laber. com. fr.: v. dünnem Blech, Mart. – / Vulg. nebola, Oribas. fragm. Bern. 2, 24. p. 17, 9 H.

    lateinisch-deutsches > nebula

  • 3 nebula

    nebula, ae, f. (altind. nábhaḥ, griech. νεφέλη, ahd. nebul), Dunst, I) eig.: 1) Dunst, Nebel, aus Wiesen, Flüssen usw., matutina, Liv.: atra, Verg.: densa, Liv.: crassissima, Auct. b. Hisp.: caelum crebris imbribus ac nebulis foedum, Tac.: sublima nebula caelum obscurabat, Sall. fr.: nebula densa lucis usum eripiebat, Liv.: a meridie nebula occepit ita, vix ut etc., Liv.: orta ex lacu nebula campo quam montibus densior sederat, Liv.: nebula sub idem tempus, quo pridie, exorta conspectum terrae ademit et ventus premente nebulā (durch den Druck des N.) cecĭdit, Liv.: dispulsa sole nebula aperuit diem, Liv.: tandem illa caligo tenuata quasi in fumum nebulamque discessit, Plin. ep.: nebulae montibus descendentes aut caelo cadentes aut in vallibus sidentes serenitatem promittunt, Plin. – bildl., nebulae quaestionum, Gell.: remotā erroris nebulā, Iuven.: incredibile est, quantas (Graecorum levitas) mendaciorum nebulas excitaverit, Lact.: quasi per nebulam nosmet scimus atque audivimus, Plaut. (vgl. Lorenz Plaut. Pseud. 443). – personif., Nebula = Nephele (w. s.), Hyg. fab. 2 u. 3. – 2) der Dampf, Rauch, des Feuers, Ov.: des Lichtes, der Leuchte, Pers.: veneni, Sil.: bildl., v. etwas Geringem, cyathus nebulae, Plaut.: v. etwas Vergänglichem, Pers. – 3) die Wolke, Verg. u. Hor. – n. pulveris, Staubwolke, Lucr.: v. Wein, nebulae (nebliger Schaum) dolia
    ————
    summa tegunt, Ov. – II) übtr., alles sehr Dünne in seiner Art, vellera (Wolle) nebulas aequantia tractu, Ov.: v. dünnen Kleidern, Laber. com. fr.: v. dünnem Blech, Mart. – Vulg. nebola, Oribas. fragm. Bern. 2, 24. p. 17, 9 H.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > nebula

  • 4 nebula

        nebula ae, f    [NEB-], mist, vapor, fog, smoke, exhalation: tenuis, V.: saeptus nebulā, V.: nebulae pluviique rores, clouds, H.: nebulae, quas exigit ignis, smoke, O.: Vellera nebulas aequantia tractu, i. e. delicate as mist, O.: stellis nebulam spargere candidis, i. e. to thrust your gloomy company on the girls, H.: nebulae dolia summa tegunt, a cloudy scum, O.—Fig., darkness, obscurity: erroris, Iu.
    * * *
    mist, fog; cloud (dust/smoke/confusion/error); thin film, veneer; obscurity

    Latin-English dictionary > nebula

  • 5 ros

    rōs, rōris, m. [st2]1 [-] rosée. [st2]2 [-] liquide tombant goutte à goutte comme la rosée: pluie, eau, larmes, vin, lait, goutte (de sang); eau (qui coule ou jaillit). [st2]3 [-] liquide, liqueur. [st2]4 [-] romarin.    - spargens rore levi, Virg.: aspergeant (l'assemblée) d'une rosée légère.    - ros querulus, Petr.: eau murmurante (d'un ruisseau).    - rores sanguinei, Virg.: flots de sang.    - ros (lacrymarum): les larmes.    - lympharum ros, Lucr.: rosée.    - nebulae pluviique rores, Hor C. 3, 3, 56: les nuées et les pluies.    - rigare vitali rore, Cic.: allaiter.    - ros marinus ou marinus ros ou rosmarinus ou ros: romarin.    - ros (maris), Ov.: romarin.    - ros Arabus, Ov.: la myrrhe.
    * * *
    rōs, rōris, m. [st2]1 [-] rosée. [st2]2 [-] liquide tombant goutte à goutte comme la rosée: pluie, eau, larmes, vin, lait, goutte (de sang); eau (qui coule ou jaillit). [st2]3 [-] liquide, liqueur. [st2]4 [-] romarin.    - spargens rore levi, Virg.: aspergeant (l'assemblée) d'une rosée légère.    - ros querulus, Petr.: eau murmurante (d'un ruisseau).    - rores sanguinei, Virg.: flots de sang.    - ros (lacrymarum): les larmes.    - lympharum ros, Lucr.: rosée.    - nebulae pluviique rores, Hor C. 3, 3, 56: les nuées et les pluies.    - rigare vitali rore, Cic.: allaiter.    - ros marinus ou marinus ros ou rosmarinus ou ros: romarin.    - ros (maris), Ov.: romarin.    - ros Arabus, Ov.: la myrrhe.
    * * *
        Ros, roris, masc. gen. Cic. Rosee, ou Rousee.
    \
        Liquidus. Ouid. Eaue de fontaine.
    \
        Sanguineis stillauit roribus arbor. Lucan. De gouttes de sang.

    Dictionarium latinogallicum > ros

  • 6 sufficio

    suffĭcĭo, ĕre, fēci, fectum [sub + facio] - tr. et intr. - [st2]1 [-] mettre en dessous, mettre sous. [st2]2 [-] imprégner, teindre, colorer. [st2]3 [-] mettre à la place, substituer; renouveler. [st2]4 [-] produire, fournir, donner, offrir. [st2]5 [-] être en état de, satisfaire, pourvoir à, fournir à, donner, être suffisant, résister, tenir tête, suffire.    - sufficere opus, Curt. 5, 1, 29: asseoir des fondations.    - nubes sole suffecta est, Sen. Q. N. 1, 5, 11: un nuage est coloré par le soleil.    - aliam ex aliâ sufficere prolem, Virg. G. 3, 65: renouveler une race.    - censor in demortui locum sufficitur, Liv. 5, 31, 7: on nomme un censeur en remplacement de celui qui est mort.    - heredem sufficere, Phaedr. 3, 10, 12: substituer un héritier.    - (nebulae) sufficiunt nubes, Lucr. 6, 480: (les brouillards) forment des nuages.    - cibus aliam naturam sufficit ex se, Lucr. 3, 704: la nourriture se transforme en une autre substance.    - sufficere aliquid alicui: donner (procurer, fournir) qqch à qqn.    - Danais vires sufficere, Virg. En. 2, 618: donner des forces aux Grecs.    - Italiae cunctarum rerum abundantiam sufficere, Just. 44, 1, 4: procurer à l'Italie toutes choses en abondance.    - eos (milites) excursionibus sufficiendo, Liv. 3.61: en les faisant prendre part à des excursions.    - nec plebe ad tributum sufficiente, Liv. 29, 16: le peuple étant hors d'état de payer le tribut.    - sufficere sumptibus, Suet.: pourvoir aux dépenses.    - sufficiam reus in nova crimina semper? Ov. Am. 2, 7, 1: donnerai-je toujours matière à de nouvelles accusations?    - sufficiunt ad haec tradenda, Quint.: ils sont capables d'enseigner ces choses.    - nec sufficit umbo ictibus, Virg. En. 9, 810: le bouclier ne résiste plus aux coups.    - sufficere ad vellendum telum: avoir la force d'arracher le trait.    - sufficiens malis: qui résiste au malheur.    - sufficere hostibus (sufficere adversus hostes), Liv.: tenir tête à l'ennemi.    - nec nos obniti contra sufficimus, Virg. En. 5, 22: et nous ne sommes pas en état de résister.    - sufficit ut exorari te sinas, Plin. Ep. 9, 21, 3: il suffit que tu te laisses fléchir.    - sufficit ne ea quae sunt vera minuantur, Plin. Ep. 9, 33, 11: il suffit de ne pas atténuer la vérité.    - voir suffectus.
    * * *
    suffĭcĭo, ĕre, fēci, fectum [sub + facio] - tr. et intr. - [st2]1 [-] mettre en dessous, mettre sous. [st2]2 [-] imprégner, teindre, colorer. [st2]3 [-] mettre à la place, substituer; renouveler. [st2]4 [-] produire, fournir, donner, offrir. [st2]5 [-] être en état de, satisfaire, pourvoir à, fournir à, donner, être suffisant, résister, tenir tête, suffire.    - sufficere opus, Curt. 5, 1, 29: asseoir des fondations.    - nubes sole suffecta est, Sen. Q. N. 1, 5, 11: un nuage est coloré par le soleil.    - aliam ex aliâ sufficere prolem, Virg. G. 3, 65: renouveler une race.    - censor in demortui locum sufficitur, Liv. 5, 31, 7: on nomme un censeur en remplacement de celui qui est mort.    - heredem sufficere, Phaedr. 3, 10, 12: substituer un héritier.    - (nebulae) sufficiunt nubes, Lucr. 6, 480: (les brouillards) forment des nuages.    - cibus aliam naturam sufficit ex se, Lucr. 3, 704: la nourriture se transforme en une autre substance.    - sufficere aliquid alicui: donner (procurer, fournir) qqch à qqn.    - Danais vires sufficere, Virg. En. 2, 618: donner des forces aux Grecs.    - Italiae cunctarum rerum abundantiam sufficere, Just. 44, 1, 4: procurer à l'Italie toutes choses en abondance.    - eos (milites) excursionibus sufficiendo, Liv. 3.61: en les faisant prendre part à des excursions.    - nec plebe ad tributum sufficiente, Liv. 29, 16: le peuple étant hors d'état de payer le tribut.    - sufficere sumptibus, Suet.: pourvoir aux dépenses.    - sufficiam reus in nova crimina semper? Ov. Am. 2, 7, 1: donnerai-je toujours matière à de nouvelles accusations?    - sufficiunt ad haec tradenda, Quint.: ils sont capables d'enseigner ces choses.    - nec sufficit umbo ictibus, Virg. En. 9, 810: le bouclier ne résiste plus aux coups.    - sufficere ad vellendum telum: avoir la force d'arracher le trait.    - sufficiens malis: qui résiste au malheur.    - sufficere hostibus (sufficere adversus hostes), Liv.: tenir tête à l'ennemi.    - nec nos obniti contra sufficimus, Virg. En. 5, 22: et nous ne sommes pas en état de résister.    - sufficit ut exorari te sinas, Plin. Ep. 9, 21, 3: il suffit que tu te laisses fléchir.    - sufficit ne ea quae sunt vera minuantur, Plin. Ep. 9, 33, 11: il suffit de ne pas atténuer la vérité.    - voir suffectus.
    * * *
        Sufficio, sufficis, pen. cor. suffeci, pen. prod. suffectum, sufficere. Plin. iunior. Suffire.
    \
        Sufficere tibi debet, si exhaeredatus a matre, etc. Plin. iun. Il te doibt suffire.
    \
        Nec sufficit vmbo ictibus. Virgil. Il ne peult porter ny endurer les coups.
    \
        Sufficere paucorum cupiditati. Cic. Satisfaire et fournir.
    \
        Sufficit hic mons alimentis hominum. Liuius. Fournist à suffisance.
    \
        Large sufficiens praedium annuis victibus. Plin. Grandement suffisant à bailler les vivres pour chasque annee.
    \
        Nec obniti contra sufficimus. Virgil. Nous ne povons, Nous ne sommes point suffisants pour, etc.
    \
        Non sufficientibus iam viribus ad Consularia munera obeunda. Liu. La force defaillant.
    \
        Sufficere sibi non potest. Vlpian. Il ne se peult prouvoir, Il ne scauroit gouverner ses biens, Il n'entend pas son cas. Bud.
    \
        Ipse pater Danais animos sufficit. Virgil. Baille.
    \
        Ne sufficiatur Consul, non timent. Cicero. Qu'il ne soit mis en la place d'un autre, ou subrogué.
    \
        In eius locum M. Cornelius suffectus. Liu. Substitué.
    \
        Sufficere. Cic. Maculer, Teindre.
    \
        Ardentesque oculos suffecti sanguine et igni. Virg. Qui avoyent les yeulx rouges comme sang, et enflambez comme feu.
    \
        Sufficiens testis. Paulus. Tesmoing suffisant.

    Dictionarium latinogallicum > sufficio

  • 7 amictus

    I ūs m. [ amicio ]
    1) набрасывание, надевание, драпировка ( negligentior Q)
    imitari amictum alicujus C — подражать чьей-л. манере носить платье
    2) накидка, верхняя одежда, плащ
    3) покрывало, платок ( velare comas amictu V)
    4) покров, оболочка ( nebulae V)
    a. caeli Lcr — воздушный покров, воздух
    II amictus, a, um part. pf. к amicio

    Латинско-русский словарь > amictus

  • 8 circumfundo

    circum-fundo, fūdī, fūsum, ere
    1) обливать (aliquid re aliquā, mortuum cerā Nep)
    2) окружать со всех сторон, окутывать ( insula circumfusa mari C)
    c. aliquem amictu nebulae V (in tmesi) — окутывать кого-л. туманом
    3) разливать вокруг (aliquid rei alicui L etc.)
    4)
    se c. и med.-pass. circumfundi — разливаться вокруг, окутывать, обнимать, обступать, окружать отовсюду
    spiritus nobis circumfusus Q — окружающий (объемлющий, окутывающий) нас воздух
    molestiae undique circumfusae alicui C — неприятности, окружающие со всех сторон кого-л.
    circumfundi aliquem Lcr и alicui O — обнимать кого-л.
    5) воен. развёртывать ( in cornibus decem milia equitum L)

    Латинско-русский словарь > circumfundo

  • 9 nebula

    ae f.
    1) туман (n. matutīna L; n. dispuisa sole L)
    2) поэт. чад, дым ( lucernarum Pers)
    3) поэт. туча, облако (n. pulvĕris Lcr)
    cyăthus nebulae Pl — стакан облака, т. е. сущий пустяк, безделица
    4) перен. туман, дымка (per nebulam scire aliquid Pl)

    Латинско-русский словарь > nebula

  • 10 recumbo

    re-cumbo, cubuī, —, ere
    1) ложиться, опускаться (in herbā C; in cubiculo C); возлежать ( in triclinio C)
    recumbentes Pt — возлежащие (за столом), т. е. обедающие
    2) оседать, опускаться, падать ( pons recumbit in palūde Ctl); спускаться, стлаться ( nebulae campo recumbunt V); улечься, успокаиваться ( minax unda ponto recumbit H)
    3) лежать, тянуться ( longo Janiculi jugo M)
    4) перен. покоиться, опираться

    Латинско-русский словарь > recumbo

  • 11 umens

    ūmēns, entis [part. praes. к umeo ]
    влажный, сырой ( nox Sil); плачущий ( oculi Sil); дождевой ( nebulae Lcn)

    Латинско-русский словарь > umens

  • 12 Dies irae, dies illa

    Тот день, день гнева.
    Начало средневекового церковного гимна [ В основе ритмики этого стихотворного текста лежат не различия в долготе слогов, как в классической латинской поэзии, а ударения, уже утратившие в то время музыкальный характер. Каждый стих состоит из 4-х стоп, в которых чередуется ударный и безударный слог. - авт. ] - вторая часть заупокойной мессы, реквиема (requiem):
    1. Dies irae, dies illa
    Teste David cum Sibylla.
    2. Quantus tremor est futurus,
    Cuncta stricte discussurus.
    3. Tuba mirum spargens sonum
    Coget omnes ante thronum.
    4. Mors stupebit et natura,
    Judicanti responsura.
    5. Liber scriptus proferetur
    In quo totum continetur,
    Unde mundus judicetur.
    6. Judex ergo cum sedebit,
    Quidquid latet apparebit,
    Nil inultum remanebit.
    7. Quid sum miser tunc dicturus,
    Quem patronum rogaturus,
    8. Rex tremendae majestatis
    Qui salvandos salvas gratis,
    Salva me, fons pietatis.
    9. Recordare, Jesu pie,
    Quod sum causa tuae viae,
    Ne me perdas illa die.
    10. Quaerens me sedisti lassus,
    Redemisti crucem passus,
    Tantus labor non sit cassus.
    11. Juste judex ultionis,
    Ante diem rationis.
    12. Ingemisco tanquam reus,
    Culpa, rubet vultus meus,
    Supplicanti parce, Deus.
    13. Qui Mariam absolvisti
    Et latronem exaudisti,
    Mihi quoque spem dedisti.
    14. Preces meae non sunt dignae,
    Sed tu bonus fac benigne,
    Ne perenni cremer igne.
    15. Inter oves locum praesta
    Et ab haedis me sequestra,
    Statuens in parte dextra.
    16. Confutatis maledictis,
    Voca me cum benedictis.
    17. Oro supplex et acclinis,
    Gere curam mei finis.
    18. Lacrimosa dies illa
    19. Judicandus homo reus.
    Huic ergo parce, Deus.
    20. Pie Jesu Domine,
    Dona eis requiem. Amen.
    1. Тот день, день гнева
    В золе развеет земное,
    Свидетелями Давид с Сивиллой.
    2. Какой будет трепет,
    Когда придет судья,
    Который все строго рассудит.
    3. Труба, сея дивный клич
    Среди гробниц всех стран,
    Всех соберет к трону.
    4. Смерть и рождение оцепенеет,
    Когда восстанет творенье,
    Чтобы дать ответ судящему.
    5. Будет явлена написанная книга,
    В которой все содержится:
    По ней будет судим мир.
    Все, что скрыто, обнаружится,
    Ничто не останется без возмездия.
    7. Что скажу тогда я, жалкий,
    К какому покровителю буду взывать,
    8. Царь грозного величия,
    Ты, которого благодатью спасаешь заслуживающих спасения,
    Спаси меня, источник милости.
    Что я причина твоего земного пути,
    Да не погубишь ты меня в тот день.
    10. Взыскуя меня, ты сидел изнуренный,
    Искупил, претерпев крест,
    Пусть же этот труд не будет тщетным.
    11. Правый судия возмездия,
    Перед лицом судного дня.
    12. Я стенаю, как осужденный,
    Краска вины на моих ланитах,
    Пощади, Боже, молящего.
    13. Ты, который простил Марию
    и выслушал разбойника,
    Подал надежду и мне.
    14. Недостойны мои мольбы,
    Но ты, благий, сотвори благостно,
    Чтобы не сжигал меня вечный огонь.
    15. Удели место среди овец
    И отдели меня от козлищ,
    Поставив одесную.
    16. Сокрушив отверженных.
    Обреченных пронзающему пламени,
    Призови меня вместе с благословенными.
    17 Я молю, преклонив колени и чело,
    Мое сердце в смятении подобно праху,
    Осени заботой мой конец.
    18. Плачевен тот день,
    19. Человек, судимый за его грехи.
    Пощади же его, Боже.
    20. Господи Иисусе милостивый,
    Даруй им покой. Аминь.
    Автором текста является, вероятно, итальянский монах Фома из Челано (XIII в.).
    В основе гимна лежит библейское пророчество о судном дне, Библия, Книга пр. Софония, 1.15: Dies irae, dies illa, dies tribulationis et angustiae, dies calamitatis et miseriae, dies tenebrarum et caliginis, dies nebulae et turbinis, dies tubae et clangoris super civitates munitas et super angulos excelsos. "Тот день - день гнева, день угнетения и уз, день бедствия и уничтожения, день тьмы и мрака, день мглы и бури, день трубы и клича над укрепленными градами и горными ущельями".
    ...забавно будет посмотреть на господ англичан, когда крах разразится. - На сей раз это будет dies irae как никогда раньше: вся европейская промышленность в полном упадке, все рынки переполнены - (Ф. Энгельс - К. Марксу, 27.IX 1856.)
    Какие же несчастные дни предстоит нам еще узреть? И что за тягостное существование - переходить так с одних похорон на другие. Траур по Франции - словно башмаки матери Гамлета - еще не износился, когда потянуло запахом погребального ладана с другой стороны и словно послышались мрачные звуки реквиема: "dies irae, dies illa", и, Вечный жид, я принялся было готовиться в путь. (А. И. Герцен, Франция или Англия?.)
    Она явилась на шабаш - рев радости раздается при ее появлении. Она присоединяется к дьявольской оргии. - Похоронный звон, грубая пародия на "dies irae". Хоровод ведьм. Хоровод ведьм и dies irae вместе. (А. Н. Серов, Гектор Берлиоз.)
    Насколько знамениты мессианские элементы иудаизма и их роль в истории возникновения и распространения христианской веры, настолько забыты аналогичные явления в области античного язычества. Старинная церковь об этом судила иначе: в третьем стихе своей заупокойной песни: dies irae, dies illa... она рядом с благочестивым царем Израиля называет вещую деву-язычницу, как пророчицу того дня гнева, который развеет по пространству пепел истребленного мироздания. (Ф. Ф. Зелинский, Первое светопреставление.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Dies irae, dies illa

  • 13 abolitio

    abolitio, ōnis, f. (aboleo), I) das Vergehenmachen, cui (nebulae) serenitas abolitionem infert, vergehen macht, Apul. de mund. 8 (Hildebr. falsch obolitionem). – II) übtr., das Abschaffen, Aufheben, legis, Suet.: tributorum, Tac.: facti, Amnestie, Suet.; u. so praeteritorum, Capit.; u. absol., sub spe abolitionis, Quint.: sententiae, Unterdrückung des Antrags, Tac.; u. so absol. = die Unterdrückung, Niederschlagung der Klage usw., ICt. – / Flor. 4, 7, 15 lesen Jahn u. Halm amolitione.

    lateinisch-deutsches > abolitio

  • 14 amictus

    amictus, ūs, m. (amicio), I) das Umwerfen eines Gewandes, a) übh., amictui esse, Varr. LL. 5, 131. Cic. Tusc. 5, 90: amictui habere pallium candidum, Apul. flor. 9. p. 11, 4 Kr.: non solum indutui et amictui sacerdotibus, sed opertui quoque rebus sacris usurpatur, Apul. apol. 56. – b) prägn., die Art, das Obergewand, bes. die Toga, umzuwerfen u. zu tragen, der Umwurf, Faltenwurf, die Tracht, bes. an der Toga des Redners, am. angustus, neglegentior, Quint.: nihil est facilius, quam amictum imitari alicuius aut statum aut motum, Cic.: itum gestum amictum qui videbant eius, Titin. fr.: u. an Statuen, statuam esse eiusdem status, amictus, anulus, imago ipsa declarat, Cic. ep. – II) meton., 1) der Umwurf (περίβλημα, περιβολή) = das als Umwurf dienende Gewand, bei Dichtern und in der nachaug. Prosa oft der allgem. Ausdruck für toga, pallium, peplum u. dgl., der Umwurf, der schalartige Mantel, das Obergewand, Oberkleid (vgl. Broukh. Tibull. 1, 8, 13), duplex, Doppelgewand (= Gewand aus doppeltem Stoff), Verg.: purpureus, Hor.: principalis, Amm.: Tyrius, Ov.: plebeius, Lucan.: muliebris, Heges. – v. Talar der Opferpriester, »Opfergewand«, lineus, Tac.: sacer, Val. Flacc. – u.v. der Tracht der χλαινα bei öffentl. Spielen, Graeci amictus, Tac.; vgl. Graius amictu, Stat. – Sprichw. (bei den Griechen), quem mater amictum dedit, sollicite custodire (d.i. eine in früher Jugend angenommene Gewohnheit nicht wieder fahren lassen), Übersetzung b. Quint. 5, 14, 31. – 2) übtr.: a) die beim Gebet übliche Kopfhülle, die Hülle, viell. Art Schleier, Verg. Aen. 3, 405 u. 545. Ov. fast. 3, 363. – b) jede Umhüllung od. Bedeckung, Hülle, Gewand, Mantel, Deckmantel u. dgl., caeli mutemus amictum, ob des Himmels Gewand (d.i. die uns umhüllende Luft) wir ändern = in eine Gegend, wo andere Luft ist, ziehen, Lucr.: nebulae amictus, Verg.: curvi vomere dentis scindite amictus, das den Boden verhüllende Unkraut, Col. poët.: bildl., amictu (unter dem D.) periurii fugiendi, Amm. 25, 9, 8. – / Nbf. amictum, ī, n., Isid. 19, 24, 15.

    lateinisch-deutsches > amictus

  • 15 nascor

    nāscor (altlat. gnāscor), nātus sum (altl. gnātus sum), nāscitūrus, nāscī (verwandt mit gigno), I) eig.: A) gezeugt-, geboren werden, vom Manne und vom Weibe, v. Gewächsen = wachsen, verb. mit ex, de u. Abl. od. mit bl. Abl., selten mit ab u. Abl., quod ex quocumque asino et equa nascitur, id est mulus et mula, Varro LL.: bestiae ex se natos diligunt, ihre Jungen, Cic.: ex fratre et sorore nati, die Kinder, Nep.: ex me hic non natus est, sed ex fratre, er ist nicht mein Sohn, Ter.: ex me et hoc natus est, Ter.: ex Thetide natus, Quint.: de paelice natus, Ov.: quo de genere gnatus est illic Philoctetes? Plaut.: silice non nati sumus, Cic.: natus servā, Liv.: natus deā, Ov.: nasci certo patre, einen Vater haben, Cic.: libertino patre natus, Liv. epit.: nullo patre natus, ohne bestimmten Vater, Liv.: frater utroque parente natus (Ggstz. matre eādem natus), Liv.: rusticis parentibus natus, ein Bauernkind, -sohn, Macr.: generari et nasci a principibus, Tac.: nascentur ab illis, Verg. – mit Dat. wem? vitulum matri eius natum mirae magnitudinis, Aur. Vict.: ei filium nasciturum, qui, Iul. Val. – m. Dat. für wen? non nobis solum nati sumus, Cic.: herbam non pecori tantum, sed homini nasci, Sen.: nasci aerumnis, Sen. – m. attrib. Adi. zur Angabe als wer? unde illa scivit, niger an albus nascerer? Phaedr. 3, 15, 10: astruentes illum iustum nasci aut emori minime convenisse, Aur. Vict. de Caes. 20, 6. – absol., impares nascimur, pares morimur, Sen.: pomorum ingens modus nascitur, Curt.: pupillus non natus, ein ungeborenes M., Cic.: alqm natum non putare, Sen.: mortalis natus, als St. geboren, Cic.: vir natus, als Mann geboren, Phaedr.: homo natus, als Mensch geboren, Menschenkind, Menschensohn, Sen. u.a. (s. Bünem. Lact. 3, 19, 7. Davis Cic. Tusc. 3, 36): Macedo natus, ein M. von Geburt, Curt.: recens natus, s. recēnsno. II: post homines natos, seitdem Menschen gelebt haben, Cic.: post hominum genus natum, seit Erschaffung der Welt, Cic.: aves in pedes nascuntur, kommen mit den Füßen zuerst auf die Welt, Plin.: in miseriam nascimur sempiternam, wir werden zu ewigem Elende geboren, Cic.: Graeci nati in litteris, unter den Wissenschaften aufgewachsen, Cic.: inter vepres rosae nascuntur, Amm.: natus in libero populo inter iura legesque, Liv.: sub alio caelo natae beluae, Sen.: caelum, sub quo natus educatusque essem, Liv.: id (diese Erzeugnisse) non apud eos nasci, Cic.: servus aut domi natus est aut hereditate relictus aut emptus, Ps. Quint. decl.: cuius domi haec nascuntur, dem das im eigenen Garten wächst (bildl.), Cic.: ibi natum esse, Syracusis natum esse, Plaut.: humi nascuntur fraga, Verg.: gramen, quod in eo loco gnatum esset, Gell. – Partiz. Futur. nāscitūrus, a, um, Pallad. 7, 7, 8. Cassian. de inc. Chr. 2, 3. Augustin. serm. 2, 1; 184, 3; 188, 4; 370, 2. Sidon. epist. 3, 3, 1. Ps. Porc. Latro decl. c. Catil. 8. Iul. Val. 1, 5 ed. Rom. (dagegen verlangt Cledon. 57, 34 K. naturus): Gerundiv nāscendus, a, um, zB. ad homines quoque nascendos vim numeri istius pertinere ait, zur Erzeugung, Bildung von Menschen, Gell. 3, 10, 7; vgl. Cod. Iust. 5, 27, 4. Cledon. 57, 34 K. – B) entspringen, entstammen, nascetur pulchrā Troianus origine Caesar, Verg.: antiquo genere natus, aus einer alten Familie, Nep.: amplissimā familiā natus, Caes.: natus summo loco, von vornehmer Herkunft, Cic.: obscure natus, von dunkler Herkunft, Eutr.: non admodum clare natus, von keiner sehr berühmten Familie, Eutr. – ex senatoribus principes nascuntur, Tac. hist. 1, 84. – II) übtr., von konkr. u. abstr. Ggstdn., entstehen, entspringen, herrühren, sich zeigen, seinen Anfang nehmen, werden, verb. mit ex, ab, in u. Abl., nasci ex omnibus rebus omne genus posset, Lucr.: ex palude nascitur amnis, Plin.: ex hoc nascitur, ut etc., daraus folgt, daß usw., Cic.: ab eo flumine collis nascebatur, erhob sich, Caes.: nulla pestis est, quae non homini ab homine nascatur, Cic.: querelae verae nascuntur pectore ab imo, Catull.: profectio nata a timore defectionis, Caes.: a vobis natus sum consularis, Cic.: invenietis id facinus natum a cupiditate, Cic.: fateor ea me studiose secutum, ex quibus vera gloria nasci posset, Cic.: Ganges in montibus nascitur, Plin.: apud quos (Auchetas) Hypanis nascitur, Mart. Cap.: nascitur ibi plumbum, Caes.: absol., inde quasi nata (wie aus dem Boden gestampft) subito classis erupit, Flor.: lunā nascente, beim Aufgang des Mondes, Hor.: nascere, Lucifer, geh auf! Verg.: natae nebulae, Ov.: nascentia templa, neu sich erhebende Tempel, Mart.: nascentis Italiae fauces, des beginnenden J., Flor.: ut mihi nascatur argumentum epistulae, damit ich Stoff zum Briefe bekomme, Cic.: in sermone nato super cenam, das sich entsponnen hatte, Suet. Caes. 87.

    Außerdem bemerke man noch in bes. Bed. die Participia A) nāscentia, ium, n., organische Körper, bes. Gewächse, Vitr. 5, 1, 3 u. 8, 1. – B) nātus (gnātus), a, um, 1) subst.: a) nātus (gnātus), ī, m., α) Sohn, natus crudelis, v. Alkmäon, Verg.: volucer, v. Amor, Ov.: mihi ausculta, nate, Enn.: da, nate, petenti, Verg.: natum obiectat illis, den Tod des S., Ov.: Plur. nati, Kinder, Verg., Ov. u.a. Dicht.: in klass. Prosa nur im Ggstz. zu parentes u. dgl., nati et parentes, Cic. de amic. 27: parentes natique, Liv. 1, 23, 1: viri natique, Liv. 5, 40, 3: maritus et nati, Corp. inscr. Lat. 2, 2900: von Tieren, die Jungen, Colum., Verg. u. Ov. – β) ein Mensch, nemo natus in aedibus habitat, keine menschliche Seele, Plaut.; vgl. Lorenz Plaut., most. 389. – b) nāta (gnāta), ae, f., Tochter, gnatam requirens, Cic. fragm. H. IV, a, 694: maxima natarum Priami, Verg.: si quis gnatam pro muta devovet agna, Hor.: Dat. u. Abl. Plur. natis; aber auch natabus (gnatabus), Plaut. bei Prisc. 7, 11. Corp. inscr. Lat. 2, 1963. col. 1. lin. 3. Vgl. Neue-Wagener Formenl.3 1, 36 ff. – c) neutr. pl., terrā nata, Erzeugnisse der Erde, Cic. ep. 9, 26, 2: sponte natis ali, sich von dem nähren, was ohne Anbau wächst, Arnob. 2, 40 in. – 2) adi.: a) zu etw. geboren, zu etw. geschaffen, von Natur zu etw. bestimmt, dah. geschickt, geeignet, m. ad od. in u. Akk. od. m. bl. Dat. (s. Müller Liv. 1, 34, 3), vir ad omnia summa natus, Cic.: vir nihil minus quam ad bella natus, Liv. epit.: ad dicendum natus et aptus, recht dazu gemacht usw., Cic.: bos ad arandum natus, Cic.: locus natus ad equestrem pugnam, Liv.: nata in vanos tumultus gens, Liv.: viri in arma nati, Liv.: natis in usum laetitiae scyphis, Hor.: Crispus iucundus et delectationi natus, Cic.: natus abdomini suo, Cic., abdomini et voluptatibus, Treb. Poll.: qui se natum huic imperio putavit, Cic.: nationes natae servituti, Cic.: loca nata insidiis, Liv.: natus agendis rebus, Hor.: otium natum sermonibus serendis, Curt.: ager rē ipsā natus tegendis insidiis, Liv. – m. adversus u. Akk., Hannibal natus adversus Romanos hostis, Liv. 35, 12, 14. – mit Infin., fruges consumere nati, Hor. ep. 1, 2, 27: natus tolerare labores, Ov. met. 15, 121: pati natae (feminae), Sen. ep. 95, 21: aqua nata defluere, Sen. nat. qu. 2, 9, 2: quod illa prona in terramque vergentia nihil nata sunt prospicere nisi pabulum, Min. Fel. 17, 2. – b) mit Adverbien, irgendwie (von Natur) beschaffen, ita natus locus est, Liv.: ager male natus, Varro: ita rem natam intellego, Plaut.: versus male nati, Hor.: homo improbius natus, i.e. cui magna est natura, im obszönen Sinne, Suet.: dah. e re nata, Ter., od. pro re nata, Cic., nach Beschaffenheit der Sache od. der Umstände, der Zeit. – c) mit einer Zeitbestimmung im Acc., irgendwie alt, in einem Alter von, annos nonaginta natus, Cic.: plus triginta natus annis ego sum, Plaut.: od. mit einer Zeitangabe im Genet., decem annorum natus, Varro sat. Men. 496: annorum gnatus XVI, Corp. inscr. Lat. 1, 26: septem nata annorum, ibid. 1, 1011. Vgl. magnus no. II, A, 2, b, α u. parvus no. II, C, 2, a. – / Parag. Infin. nascier, Anthol. Lat. 6, 19 R. Über die übrigen Formen von nascor vgl. Georges Lexik. d. lat. Wortf. S. 444.

    lateinisch-deutsches > nascor

  • 16 obsto

    ob-sto, stitī, stātūrus, āre, an od. gegen od. bei etwas stehen, I) im allg.: si rex obstabit obviam, im Wege dastehen, Plaut. Stich. 287: summis a postibus, Stat. Theb. 4, 17: dominae niveis a vultibus, Stat. silv. 1, 2, 23. – II) insbes. hinderlich entgegen-, im Wege stehen, hinderlich sein, a) eig., m. Dat., alci a sole, Val. Max.: quercus obstitit retro eunti, Ov. – absol., in fossis si aliquid aquae obstat, Cato: exercitus duo hostium obstant, Liv.: conferti in portis obstando magis quam pugnando castra tutabantur, Liv.: obstantes silvae, nebulae, Ov. – m. ab u. Abl. (von... her), exercitus duo, unus ab urbe, alter a Gallia obstant, Sall. Cat. 58, 6: nullae obstant a Caesare nubes, Lucan. 1, 59: im Bilde, et tibi umbra ignobilitatis a probatore obstitit, Apul. apol. 16. – Partiz. subst., obstantia silvarum amoliri, was in den W. hinderlich ist, wegräumen, Tac. ann. 1, 50. – b) übtr.: α) m. Dat.: alci, Cic.: consiliis alcis, Nep.: bono publico, Liv.: bonis communibus, Verg.: eos homines metuo ne obsint mihi neve obstent, Plaut.: poet., di deaeque, quibus obstitit Ilium, im Wege = verhaßt war, Verg. Aen. 6, 64: unpers., indignatur amans obstari animae, Ov. met. 11, 788. – β) m. ad u. Akk.: et ad reliquos similes conatus verecundia irae obstabat, Liv. 5, 25, 3. – γ) m. in u. Akk.: in laudem vetustorum invidia non obstat, Sen. de ben. 7, 8, 2. – δ) m. folg. quin, quo minus, ne u. Konj.: quibus non humana ulla neque divina obstant, quin socios amicos trahant excindant, Sall. hist. fr. 4, 61 (19), 17: quid obstat, quo minus sit beatus, si non sit bipes? Cic. de nat. deor. 1, 95: ne quid divini humanive obstet, quo minus iustum piumque de integro ineatur bellum, Liv. 9, 8, 6: obstat verecundia, quo minus percenseamus, quo etc., Plin. pan. 91, 3: non facinus, non probrum aut flagitium obstat, quo minus magistratus capiant, Ps. Sall. de rep. 2, 3, 4 (vgl. 2, 8, 4): cum ibi quoque religio obstaret, ne non posset nisi ab consule dici dictator, Liv. 4, 31, 4: ne id, quod placebat, decerneret in tantae nobilitatis viris, ambitio obstabat, Liv. 5, 36, 9: ea ne impedirent tribuni, dictatoris obstitit metus, Liv. 3, 29, 6. – spätlat. transit., im Passiv, possibilium pleraque obstari (verhindert werden), quo minus proveniant, non possunt, Chalcid. Tim. 155. – ε) mit folg. cur u. Konj.: quid obstat, cur non fiant (nuptiae)? Ter. Andr. 103. – ζ) absol.: si omnia removentur, quae obstant et impediunt, alle entgegenstehenden Hindernisse, Cic.: quae in rebus multis obstant, odiosa sunt, Plaut.: obstantes colubrae, die widerspenstigen, Ov.: obstantes remi, die widerstrebenden, Ov. – unpers., nec, si non obstatur, propterea etiam permittitur, Cic. Phil. 13, 14. – / synk. osto, Commod. instr. 2, 18, 15 D. – Perf. obstetit, Afran. com. 71. – Partiz. Fut. akt. obstātūrus, a, um, Sen. ep. 95, 38. Quint. 2, 11, 1. Frontin. aqu. 121. Stat. Theb. 7, 247.

    lateinisch-deutsches > obsto

  • 17 recumbo

    recumbo, cubuī, ere, v. n. (re u. *cumbo, cubo), sich rückwärts-, sich zurücklegen, -zurücklehnen, I) v. Pers.: A) im allg.: in cubiculo, Cic.: in herba, Cic.: spondā, Ov. – tauros medio recumbere sulco, niedersinken, Ov.: castoreoque gravi mulier sopita recumbit, sinkt in Schlaf, Lucr.: arcessitum a domino servum, ut inter se medius et dominam recumberet, Sen. rhet. – B) insbes., sich zur Tafel legen, in triclinio, Cic. Verr. 3, 61: lectis Archiacis, Hor.: cum cibi capiendi causā recubuisset, Val. Max.: rediit hora dicta, recubuit, Phaedr.: qui proximus recumbebat, mein nächster Tischnachbar, Plin. ep.: qui recubuit in cena super pectus eius, Vulg.: qui supra pectus dommi in cena recubuit, Augustin. – II) übtr., v. lebl. Subjj., sich niedersenken, a) übh.: pons in palude recumbit, Catull.: recumbit pila vadis penitus illisa, Verg.: recumbit onus (domus quassatae) in proclinatas partes, Ov.: vitis recumbit in terra, in iugo, Plin.: nebulae campo recumbunt, sinken nieder, Verg.: so recumbit unda ponto, Hor.: iuba dextro iactata recumbit in armo, fällt, wallt nieder, Verg.: in te omnis domus inclinata recumbit, Verg.: cervix in umeros, Verg., umero, Ov., sinkt zurück. – b) der Lage nach, sich anlehnen, liegen, v. Örtl., iugera pauca Martialis longo Ianiculi iugo recumbunt, Mart. 4, 64. 1 sqq.

    lateinisch-deutsches > recumbo

  • 18 redivivus

    redivīvus, a, um (redi = re u. vivus), I) eig., v. Pers., wieder lebendig geworden, wieder aus dem Grabe erstanden, senex, Sen. exc. contr. 3, 4: Christus, Prud. cath. 3, 204. – II) übtr., v. Lebl.: wieder aufgefrischt, a) als t. t. der Baukunst, v. alten Baumaterialien, die von neuem benutzt werden, schon gebraucht, schon einmal verwendet (Ggstz. novus, vgl. griech. παλιναίρετος), lapis, Cic. II. Verr. 1, 147: rudus, Vitr. 7, 1, 3: assulae, Catull. 17, 4. – subst., redivīvum, i, n. u. redivīva, ōrum, n., schon Gebrauchtes, schon gebrauchte Baumaterialien, Cic. II. Verr. 1, 147 u. 148. – b) übh. wieder aufgefrischt, erneuert, laus Petri, Coripp. laud. Iustin. 1, 25: barbarorum excursus (Plur.), Amm. 20, 9, 7: bellorum materiae, Amm. 21, 3, 2: bella, Amm. 28, 1, 1: nebulae debitorum, wieder auftauchende, Amm. 26, 6, 17.

    lateinisch-deutsches > redivivus

  • 19 sido

    sīdo, sīdī u. sēdī, sessum, ere (ιζω, altind. sīdati, sitzt), sich setzen, sich niederlassen, I) eig., v. leb. Wesen: canes sidentes, Plin.: sedit Atlantiades, Ov.: post eos, qui sederant proximi, constitit, Curt. – m. Praeposs. od. m. bl. Abl., musca in temone sedit, Phaedr.: in adverso limine sedit, Ov.: dicta sub arbore sedit, Ov.: corvus ei supra dextrum brachium sedit, Eutr.: columbae per aëra lapsae sedibus optatis geminā super arbore sidunt, Verg.: et (columbae) viridi sedere loco, Verg.: imusne sessum? Cic.: alqm sessum recipere, Cic.: alqm in quattuordecim sessum deducere, Pollio in Cic. ep.: ebenso sessum in quattuordecim (um sich auf den Ritterplatz zu setzen) e scaena per orchestram transiit, Suet.: insbes. sich zu Gericht niedersetzen, sessum it praetor, Cic. de nat. deor. 3, 74. – II) übtr., v. lebl. Subjj.: A) im allg., sich setzen, sich senken, sich niederlassen, sich lagern, cum siderit (pix), Colum.: gutta sidens ad ima vasa, Plin.: orta ex lacu nebula campo quam montibus densior sederat, Liv.: nebulae in vallibus sidentes, Plin. – B) insbes.: 1) stecken-, sitzen-, liegen bleiben, a) übh.: lancea sedit femine, Sil.: pallia sidere in lecto, Prop.: cum sederit glans, Liv. – b) als naut. t. t. = auf einer Untiefe sitzen bleiben, festsitzen, v. Schiffen, Nep., Prop. u.a.: ubi cymbae siderent, Liv. – 2) sinken = schwinden, a) eig.: non flebo in cineres arcem sedisse paternos Cadmi, Prop.: sidentes in tabem acervi, zusammensinkend, Lucan. – b) bildl.: civitas pessum suā mole sidens, Sen.: fundamenta imperii sidentia, Plin.: his dictis sedere minae, legten sich Sil.: metu sidente, Tac.

    lateinisch-deutsches > sido

  • 20 sufficio

    sufficio, fēcī, fectum, ere (sub u. facio), I) tr.: A) gleichs. untermachen, d.i. 1) ein Gebäude unterbauen, zu einem G. den Grund legen, opus, Curt. 5, 1 (4), 29 Zumpt (Hedicke vix suffulciendo operi firmum solum, Vogel vix sufficiens operi firmo). – 2) mit einer Farbe usw. als Grund überziehen, unterlaufen lassen, lanam medicamentis quibusdam, Cic. fr.: oculos suffecti (angues) sanguine et igni, unterlaufen, Verg.: u. so maculis suffecta genas, Val. Flacc.: suffecta leto lumina, getrübt, Val. Flacc.: nubes sole suffecta, gleichs. unterlaufen, durchstrahlt, Sen.

    B) gleichs. nachfügen, nachwachsen lassen, 1) eig.: aliam ex alia generando suffice prolem, Verg.: septimo dentes decĭdere anno aliosque suffici (nachwachsen), Plin. – 2) übtr.: a) an jmds. Stelle (der vor Ablauf seiner Amtszeit verstorben od. verbannt ist od. der nicht genau nach der Vorschrift gewählt ist) wählen, nachwählen (v. Volke od. Kollegen, während subrogare v. Leiter der Komitien steht), collegam, Cic.: censorem in locum demortui, Liv. (u. so sacerdotes eo anno mortui atque in eorum locum suffecti m. folg. Namen, Liv.): collegam suffici censori, Liv.: ei suffectus est extemplo P. Manlius dictator (zum D.), Liv.: suffectus in locum Aulii C. Fabius magister equitum, Liv.: Conon Alcibiadi suffectus, Iustin.: filius patri suffectus, Tac.: heredem suffici se proximum, Phaedr.: Hasdrubale imperatore (zum F.) suffecto, Nep. – v. den Bienen, regem parvosque Quirites sufficiunt, Verg. – Insbes. suffectus consul, der nachgewählte Konsul (Ggstz. consul ordinarius, der zuerst gewählte), Liv. 41, 18, 16. Lampr. Alex. Sev. 43, 2: u. so consulatus suffectus, des nachgewählten Konsuls (Ggstz. cons. ordinarius), Auson. grat. act. V II. 32. p. 23 Schenkl.

    C) ( wie ὑπέχειν) an die Hand geben, darreichen, darbieten, (vgl. die Ausleg. zu Verg. georg. 2, 424), 1) eig.: nebulae sufficiunt nubes, Lucr.: ipsa satis tellus sufficit umorem et gravidas fruges, Verg.: ut (Hispania) Italiae cunctarum rerum abundantiam sufficiat, Iustin. – milites excursionibus, zuziehen zu usw., Liv. – 2) übtr., darreichen, geben, Danais animos viresque secundas, Verg. Aen. 2, 618: u. so 9, 803.

    D) = praeficere, einem Amte vorsetzen; dah. Partiz. suffectus subst. = der Statthalter, Vulg. 2. Mach. 4, 31.

    II) intr. hinlänglich sich darbieten, -zu Gebote stehen, hinreichen, der Menge, Größe, Stärke nach = ausreichen, genügen, vorhalten, genug sein, gewachsen sein, α) absol. (vgl. Fabri Liv. 21, 8, 4): quamquam nec scribae sufficere nec tabulae nomnia eorum capere poterant, Cic.: non sufficiebant muri, Liv.: per quadriduum Cremona suffecit, Tac.: imitatio per se ipsa non sufficit, Quint.: sed arma sumere non ante cuiquam moris quam civitas suffecturum probaverit, bevor der Staat ihn für waffenfähig erklärt hat, Tac. – β) mit Dat. (vgl. Mützell Curt. 3, 6, 19; 4, 1, 25): unde Volscis sufficerent milites, in hinlänglicher Menge sich darböten, Liv.: paucorum cupiditati tum, cum obsistere non poterant, tamen sufficere aliquo modo poterant, Cic.: sufficere omnes obsequio, zur Bezeugung des Gehorsams, (zur Huldigung) seien alle gut genug, Tac. – mons... sufficiebat alimentis, Liv.: nec umbo sufficit ictibus, hält nicht die Streiche aus, Verg.: vires, quae sufficiant laboribus certaminum, Quint. – γ) mit ad u. Akk. (s. Fabri Liv. 21, 8, 5): inopi aerario nec plebe ad tributum sufficiente, die Mittel habe zu usw., Liv.: quomodo nos ad patiendum sufficiamus, Liv. – δ) mit adversus u. Akk.: non suffecturum ducem unum et exercitum unum adversus quattuor populos, Liv. 10, 25, 13. – ε) m. in u. Akk.: nec locus in tumulos nec sufficit arbor in ignes, Ov.: ergo ego sufficiam reus in nova crimina semper, Ov. – ζ) mit Infin., αα) unpers. = es genügt, sufficit dicere E portu navigavi, Quint.: suffecerit haec rettulisse, Suet. – ββ) pers. = ich bin imstande, ich vermag, nec nos obniti contra nec tendere tantum sufficimus, Verg. Aen. 5, 22: nec vox antri complere capacis sufficiens spatium, Lucan. 5, 154: u. so sufficio mit Infin. auch Augustin. epist. 247, 1. – η) mit ut od. ne u. Konj.: interim sufficit, ut exorari te sinas, Plin. ep.: nec quisquam respondeat sufficere, ut ad tempus simplex quiddam et uniforme doceamur, Tac.: sufficit, ne ea, quae sunt vera, minuantur, Plin. ep. – θ) mit folg. si u. Konj., igitur sufficere tibi debet, si exheredatus a matre quartam partem ab heredibus eius accipias, Plin. ep. 5, 1, 9: sufficere iis credis si probi et frugi existimentur, Plin. pan. 88, 2.

    lateinisch-deutsches > sufficio

См. также в других словарях:

  • Nebulae — Nebulae, en español Nebulosas, se trata de un superordenador a petaescala ubicado en el Centro Nacional de Supercomputación (Shenzhen) en Shenzhen, Guangdong, China Popular. Construido a partir de un sistema Blade TC3600 con Intel Xeon X5650 y… …   Wikipedia Español

  • Nebulae — Nebula (Mehrzahl Nebulae) ist Lateinisch für Nebel (althochdeutsch nebul), abgeleitet aus dem griechischen nephele (»Wolke«). Nebula kann stehen für: Verschiedene Objekte in der Astronomie: Nebel (Astronomie) Die als Nebula Device bekannte Grafik …   Deutsch Wikipedia

  • Nebulae (band) — Nebulae Nebulae at a Kundalini Shock Attack photo shoot in Dallas, TX, 2006 Background information Birth name Abid Hussain Origin …   Wikipedia

  • Nebulae (computer) — Nebulae (Chinese: 星雲) is a petascale supercomputer located at the National Supercomputing Center (Shenzhen) in Shenzhen, Guangdong, China. Built from a Dawning TC3600 Blade system with Intel Xeon X5650 processors and Nvidia Tesla C2050 GPUs, it… …   Wikipedia

  • Nebulae in fiction — Nebulae, often being visually interesting astronomical objects, are frequently used as settings or backdrops for works of science fiction. Contents 1 Crab Nebula 2 Eagle Nebula 3 Horsehead Nebula 4 …   Wikipedia

  • Nebulae — Nebula Neb u*la (n[e^]b [ u]*l[.a]), n.; pl. {Nebul[ae]} (n[e^]b [ u]*l[=e]). [L., mist, cloud; akin to Gr. nefe lh, ne fos, cloud, mist, G. nebel mist, OHG. nebul, D. nevel, Skr. nabhas cloud, mist. Cf. {Nebule}.] 1. (Astron.) A faint, cloudlike …   The Collaborative International Dictionary of English

  • nebulae — neb·u·la || nebjÉ™lÉ™ / jÊŠlÉ™ n. cloud of cosmic gas or dust in outer space (Astronomy) …   English contemporary dictionary

  • NEBULAE — …   Useful english dictionary

  • A Catalogue of Nebulae and Clusters of Stars in the Southern Hemisphere observed in New South Wales — Ein astronomischer Katalog ist eine Liste von astronomischen Objekten, die aufgrund gemeinsamer Eigenschaften, wie Morphologie oder Entdeckungsmethode gruppiert werden. Astronomische Kataloge sind üblicherweise das Ergebnis einer astronomischen… …   Deutsch Wikipedia

  • List of planetary nebulae — The following is a list of major planetary nebulae. NotesData values are sourced from the individual articles for each nebula. Please see the article of the nebula in question for data references.Many distances are estimates (denoted by the… …   Wikipedia

  • Catalogue of Galactic Planetary Nebulae — Saltar a navegación, búsqueda El Catalogue of Galactic Planetary Nebulae (Version 2000), Catálogo de Nebulosas Planetarias Galácticas en inglés, es un catálogo astronómico de nebulosas planetarias (PNe) que aparece en el Abhandlungen aus der… …   Wikipedia Español

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»